บันทึกการเรียนครั้ง 5

07/02/60

บทที่ 4

กระบวนการใช้สื่อประกอบการเรียนรู้

กระบวนการการใช้สื่อประกอบการเรีีีียนรู้

คือ การเล่นในขั้นที่เด็กสามารถเข้าไปเล่นรวมกลุ่มกับผู้อื่นได้ โดยเริ่มจากกลุ่มเล็ก ๆ ไปสู่การเล่นกับเพื่อนเป็นกลุ่มใหญ่ และมีพฤติกรรมอย่างง่าย ๆครูสามารถพัฒนาและจัดการเล่นในลักษณะที่สูงขึ้นนี้ได้โดยการให้เด็กเล่นเกมชนิดต่าง ๆ

เกม

สำหรับเกมในทรรศนะของนักการศึกษาปฐมวัย ได้อธิบายว่า เกม เป็นการเล่นชนิดหนึ่งของเด็ก  ซึ่งเกมจะเป็นเครื่องจูงใจเพื่อนำเด็กไปสู่การเรียนรู้อย่างสนุกสนาน และพึงพอใจ และเกมสำหรับเด็กนั้นไม่มุ่งเน้นในเรื่องของการแข่งขันหรือการหาผู้ที่ชนะ

จุดมุ่งหมายของการเล่มเกม

- ได้รับความเพลิดเพลินสนุกสนาน

- มีน้ำใจ

- เร้าประสาทรับรู้ให้ตื่นตัวตลอดเวลา

- สร้างความเชื่อมั่นในตน

- มีความร่วมมือ

เกมการเล่น

- ช่วยส่งเสริมพัฒนาการทางกาย

- ช่วยพัฒนาทักษะกลไลในการเคลื่อนไหว

-ช่วยให้เด็กมีวุฒิภาวะทางอารมณ์

-ช่วยพัฒนาด้านการรับรู้ การคิด การแก้ปัญหาและตัดสินใจ

แนวการจัดเกม

1. เกณฑ์การเลือกเกม

    1.1 เกมนั้นจะต้องส่งเสริมพัฒนาการเด็กในด้านใดด้านหนึ่ง

    1.2 ช่วยส่งเสริมให้เด็กได้มีการเคลื่อนไหว

    1.3 เป็นเกมที่เด็กสนใจ

    1.4 เป็นพื้นฐานสำหรับการฝึกทักษะ

    1.5 ช่วยให้เกิดพัฒนาการด้านต่างๆ

    1.6 สามารถเล่นซ้ำๆได้

    1.7 เกมที่ดีต้องส่งเสริมหรือพัฒนาด้านคุณธรรม จริยธรรม

2. การวางแผนการเล่นเกม

3. วิธีดำเนินการให้เด็กเล่นเกม

4. การสอนเกมลักษณธต่างๆ

    4.1 เกมวงกลม

    4.2 เกมกลุ่มเด็กเล็ก

    4.3 การเล่นเป็นทีม

เกมการศึกษา 

หมายถึง สื่อการเรียน ที่จัดขึ้นเพื่อให้เด็กได้เกิดการเรียนรู้และพัฒนาทักษะต่าง ๆ จากการเล่นโดยมีกฎเกณฑ์หรือกติกา จะเป็นพื้นฐานการเตรียมความพร้อมโดยเป็นการเล่นที่ไม่มุ่งเน้นเฉพาะเกมบัตรภาพ แต่เป็นเกมหลายรูปแบบที่จัดขึ้นเพื่อส่งเสริมพัฒนาการด้านสติปัญญาได้แก่ ด้านภาษา คณิตศาสตร์ เหตุผล มิติสัมพันธ์ ประสาทสัมผัสการับรู้และการจำ ตอลดจนความคิดสร้างสรรค์และจินตนาการ

หลักการใช้เกมการศึกษา

การใช้เกมการศึกษาควรลำดับเกมตามความสามารถ เริ่มจากสิ่งที่ไม่ละเอียดนักเพราะเด็กจะสังเกตสิ่งที่ใหญ่ก่อน เมื่อเด็กมีความสังเกตจดจำมากแล้ว จึงจะให้เด็กได้สังเกตส่วนย่อย ๆ หรือส่วนละเอียดมากขึ้นตามลำดับ

สำนักงานคณะกรรมการการศึกษาเอกชน, 2536 ได้บอกหลักการใช้เกมไว้ดังนี้

1 พูดคุยหรือบอก ให้เด็กทราบถึงเรื่องทั่ว ๆ ไป

2 อธิบายถึงวิธีการเล่นเป็นขั้น

3 ให้เด็กฝึกเล่นเกมโดยครูต้องคอยดูและและชี้แนะ

4 ให้เด็กเล่นเป็นกลุ่มหรือเล่นคนละชุดหรือ 2 คนต่อชุด

5 ในระหว่างการเล่นร่วมกัน ต้องตกลงกติกา

6 ครูตรวจดูความถูกต้องและให้กำลังใจเด็กเมื่อเล่นเสร็จ

7 ใครเล่นเสร็จก่อนและถูกต้องตามกติกา

8 เมื่อเล่นเสร็จแล้ว เด็กต้องเก็บให้เรียบร้อย

9ควรวางเกมไว้ในห้องให้เด็กหยิบเล่นได้เอง

วัตถุประสงค์ของเกมการศึกษา

สำนักงานคณะกรรมการศึกษาเอกชน (2537, หน้า 129)

1 เพื่อฝึกให้เด็กรู้จักการสังเกตและการจำแนกด้วยสายตา

2 เพื่อฝึกการคิดหาเหตุผล

3 เพื่อฝึกการตัดสินใจในการแก้ปัญหา

4 เพื่อฝึกประสาทสัมพันธ์ระหว่างมือกับตา

5 เพื่อฝึกให้มีคุณธรรมต่าง ๆ

6 เพื่อทบทวนเนื้อหาที่เรียนไปแล้ว

ลักษณะที่ดีของเกมการศึกษา

เกมการศึกษาเป็นเครื่องมือที่จะช่วยถ่ายทอด นำความรู้ ประสบการณ์ด้านการเรียนสู่ผู้เรียน ทำให้ผู้เรียนเรียนรู้ตามจุดประสงค์ที่ต้องการได้อย่างมีประสิทธิภาพ

1. ไม่จำเป็นต้องมีการตระเตรียมกันมาล่วงหน้า หรือถ้ามีก็ควรให้น้อยที่สุด

2. เป็นเกมที่ง่าย ๆ ไม่ซับซ้อน และมีลักษณะท้าทายความสามารถของเด็ก

3. มีคำสั่งและกติกาในการเล่นชัดเจน

4. เป็นเกมสั้น ๆ ไม่ควรใช้เวลาเกิน 15 นาที

5. เป็นเกมที่ให้ทั้งความสนุกสนาน ร่าเริง แลได้รับความรู้หรือทักษะ

6. เป็นเกมที่ไม่ทำให้เสียวินัยในห้องเรียน

7. เป็นเกมที่เล่นเป็นทีม หรือเป็นเกมที่ไม่เกิดความกังวลเกี่ยวกับผู้ชนะ

8. เป็นเกมที่เด็กได้มีการเคลื่อนไหวส่วนต่าง ๆ ของร่างกายบ่างตามสมควร

9. ถ้าเป็นการแข่งขัน ควรที่จะง่ายในการตรวจสอบและการตัดสินใจให้คะแนน

10. ควรใช้อุปกรณ์ที่สามารถประดิษฐ์ขึ้นเองได้ง่าย ๆ

ประเภทของเกมการศึกษา

1. เกมการจับคู่

    - สิ่งที่เหมือนกัน

    - สิ่งที่สัมพันธ์กัน

    - สิ่งที่เป็นของประเภทเดียวกัน

    - สิ่ีงที่ขาดหายไป

2. เกมการจัดหมวดหมู่

3. เกมภาพตัดต่อ 

4. เกมเรียงลำดับภาพหรือภาพต่อเนื่อง

    - เรียงลำดับเหตุการณ์

    - เรียงลำดับขนาด

    - เรียงลำดับจำนวน

5. เกมโดมิโนหรือเกมต่อภาพเหมือน

6. เกมตารางสัมพันธ์

7. เกมพื้นฐานทางคณิตสาสตร์

8. เกมลอตโต

ลักษณะสื่อ

1. เกมจับคู่

    1.1 การจับคู่สิ่งที่เหมือนกัน

    1.2 การจับคู่สิ่งที่เป็นประเภทเดียวกัน

    1.3 การจับคู่สิ่งที่มีความสัมพันธ์กัน

    1.4 การจับคู่สิ่งที่สัมพันธ์แบบตรงกันข้าม

    1.6 การจับคู่ภาพเต็มกับภาพชิ้นส่วนที่หายไป

    1.7 การจับคู่ภาพที่ซ้อนกัน

    1.8 การจับคู่ภาพที่เป็นส่วนตัดกับภาพใหญ่

    1.9 การจับคู่สิ่งที่เหมือนกันแต่สีต่างกัน

     1.10 การจับคู่สีเหมือนกันแต่ของต่างกัน

    1.11 การจับคู่สิ่งที่เหมือนกันแต่ขนาดต่างกัน

    1.12 การจับคู่ภาพที่มีเสียงสระเหมือนกัน

    1.13 การจับคู่ภาพที่เสียงพยัญชนะต้นเหมือนกัน

    1.14 การจับคู่แบบอุปมาอุปไมย

    1.15 การจับคู่แบบอนุกรม
2. เกมภาพตัดต่อ

    2.1 ภาพตัดต่อเกี่ยวกับ คน สัตว์ พืช ผัก ผลไม้ดอกไม้ สิ่งของ พาหนะ ตัวเลข ค่าของจำนวน

    2.2 ภาพตัดต่อที่สัมพันธ์กับหน่วยการสอน

3. เกมการวางภาพต่อปลาย (โดมิโน)

    3.1 โดมิโน ภาพเหมือน

    3.2 เกมโดมิโนภาพสัมพันธ์

4. เกมเรียงลำดับ

เกมประเภทนี้มีลักษณะเป็นภาพสิ่งของ เรื่องราว เหตุการณ์ ตั้งแต่ 3 ภาพขึ้นไป

    4.1 การเรียงลำดับภาพและเหตุการณ์ต่อเนื่อง

   4.2 การเรียงลำดับ ขนาด ความยาว ปริมาณปริมาตร จำนวน

5. เกมจัดหมวดหมู่

เกมประเภทนี้มีลักษณะเป็นแผ่ภาพ หรือของจริงประเภทสิ่งของต่างๆ

    5.1 ภาพสิ่งต่าง ๆ ที่นำมาจัดเป็นพวก ๆ ตามความคิดของเด็ก ที่มีจำนวนตั้งแต่ 4 ชิ้นขึ้นไป

    5.2 วัสดุของจริง ซึ่งอาจมีจำนวนตั้งแต่ 4 ชิ้นขึ้นไป

6. เกมหาความสัมพันธ์ระหว่างภาพกับสัญลักษณ์

7. เกมหาภาพที่มีความสัมพันธ์ตามลำดับที่กำหนด

8. เกมสังเกตรายละเอียดของภาพ (ลอตโต)

9. เกมหาความสัมพันธ์แบบอุปมาอุปไมย

10. เกมพื้นฐานการบวก

11. เกมจับคู่แบบตารางสัมพันธ์ (เมตริกเกม)

ประโยชน์ของเกมการศึกษา

เกมการศึกษาช่วยให้เด็กเรียนรู้ได้ดีและสามารถจดจำได้ยาวนาน สามารถทำ ให้เด็กที่เรียนอ่อนหรือเรียนช้าพัฒนาการเรียนดีขึ้นช่วยให้เด็กมีความสามารถในการแก้ปัญหา และมีความคิดริเริ่มสร้างสรรค์ นอกจากจะได้รับความสนุกสนานแล้ว เด็กยังมีโอกาสแสวงหาความรู้ความเข้าใจในสิ่งต่าง ๆ ด้วยตนเองนับว่าเกมการศึกษาเป็นนวัตกรรมที่มีความจำ